Verschillen in uitgangspunten en benaderingen van risicomanagement kunnen conflicteren en projecten negatief beïnvloeden. Erwin Biersteker doet, specifiek voor projecten met een grootschalige ondergrondse component, onderzoek naar de verschillende perspectieven in risicobeleving en -aanpak. De manier waarop we naar ondergrondse risico’s kijken, is terug te voeren op angst voor het onbekende.
Erwin grijpt terug naar de middeleeuwen: “Toen mensen zilvererts gingen delven, was er angst voor de donkere wereld die men moest betreden. Er lagen allerlei problemen op de loer, soms met fatale afloop. Zieken en doden in het delvings- en verwerkingsproces werden toegeschreven aan kobolden, kwaadaardige mythische dwergen die heimelijk koboldenstof in het erts deden om de mijnwerkers te pesten. Dit soort verhalen, waarin destijds onverklaarbare risico’s een plaats kregen, kom je over de hele wereld tegen. Als reactie op de kobolden en de duistere monsters die in de krochten van de ondergrond huisden, werden allerlei rituelen uitgevoerd en offers gebracht om de mensen in de ondergrond te beschermen. Nu weten we dat mensen ziek worden wanneer het metaal kobalt zich in een ongeventileerde ruimte bindt met arseen en zwavel. Maar die kennis betekent niet dat we tegenwoordig geen ‘angst’ meer hebben voor de ondergrond. De angst voor de ondergrond heeft in bouwprojecten plaatsgemaakt voor risico’s, dat klinkt objectiever. Maar je kunt gerust beweren dat projectmanagers een soort angst ervaren voor een uitlopen van een project, of dat een gemeentelijke toezichthouder angst heeft voor te veel omgevingshinder. Het is niet voor niets dat we ook vandaag de dag nog rituelen zien bij werken in de ondergrond, denk aan de beeldjes van de Heilige Barbara bij tunnelprojecten.”